کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 118

خفه خون-خفقان

دبیر-آموزگار دبیرستان-فرد صاحب مقام در یک حرب-وزارت خانه یا سفارت
آیه آمدن(سوگند یاد کردن، به قرآن سوگند خوردن)

تو جلد کسی رفتن-کسی را برای انجام کاری وسوسه کردن
پولکی-آن که پول را دوست دارد-آن که رشوه می گیرد-آن چه که با گرفتن پول انجام گیرد

جد و آباد درآوردن و گفتن-دشنام دادن-ناسزا گفتن

 

 
آقادایی را جنباندن-حرکتی به خود دادن

خر رنگ کن-خوش طاهر بد باطن

چال کردن-گود کردن-دفن کردن-به خاک سپردن

بدون معطلی-بی درنگ-فورا
چروکیدن-چین دار شدن

 

دوا درمان-مداوا-معالجه

زبر و زرنگ-چابک و فرز

پرت کردن-چیزی را با شدت دور انداختن

دلچرکین-کسی که از چیزی اکراه پیدا کرده است

دست نشانده-زیر دست-مطیع-فرمان بردار

جا-رختخواب-بستر

اُس و فُس-اصل-مایه-چهارستون بدن

چاخان-دروغ-دروغگو-چرب زبان
حاجی من شریک-کسی که خود را داخل کاری می کند و مدعی شراکت می شود

 
خواهر کسی را گاییدن-دخل کسی را آوردن-کلک کسی را کندن
باهاس-باید-بایست

جوکی-مرتاض هندی-آدم لاغر و مردنی-آدم معتاد و مریض

تخته گاز-با سرعت تمام راندن اتومبیل

بانی خیر-نیکوکار-کسی که اثر خیر از خود بجا گذاشته است
دم و دستگاه چیدن-اسباب و آلات چیدن

از پاشنه در آوردن(به هر گوشه و کنار سر کشیدن)

 

زرده ی کسی نبستن-موفق نشدن در کار-بی ثمر ماندن کوشش کسی
دست روی دست گذاشتن-وقت گذراندن-به کاری دست نزدن

 

بیرون زدن-ناگهان از جایی بیرون رفتن

خرخاری-همدیگر را خاراندن

رنگ پریدگی-بی رنگ شدن چهره از ترس یا خشم یا بیماری-رنگ باختگی

ادرار کوچک-شاش

ارزیاب(کسی که بها و ارزش پولی چیزی را تعیین می‌کند)

انگشت روی چیزی گذاشتن(موضوعی را مورد توجه قرار دادن)

رضا شدن-راضی شدن

رُک زده-زل زده-خیره شده

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

آهوی شیرافکن(چشم محبوب)

پُرتابل-قابل حمل

 

خش افتادن-خراش افتادن

 

اُق گرفتن(حالت تهوع پیدا کردن)
پا سوخت-پا بد-بد شانس
دیر چسب-دیر آشنا
تو خط چیزی بودن-در کاری وارد بودن-در کاری تحقیق کردن
در دهان افتادن چیزی-مشهور شدن چیزی-فاش شدن-رسوا شدن

 

 

پی بردن-دریافتن-آگاه شدن

 

خبرچینی کردن-سخن چینی کردن-خبر از جایی به جایی بردن-جاسوسی کردن

آفتاب برِ دیوار آمدن-به پایان آمدن عمر

جار و جنجال-داد و فریاد-نزاع و کشمکش

آجیل مشکل‌گشا-آجیلی که برای گشایش کار می‌خرند و بین مردم متدین پخش می‌کنند

اشک تمساح-گریه ی دروغین

رد پا-جای پا-اثر

راه کج کردن-مسیر خود را تغییر دادن-منصرف شدن

افسار پاره کردن(سرپیچی کردن، یاغی شدن)

پاپاسی-مبلغ ناچیز-پشیز
آکِله(جذام، زن سلیطه)
خون دماغ شدن-خون از بینی جاری شدن

خوش گوشت-آن که زخم تن او زود بهبود می یابد-خوش ادا-خوش اخلاق
آسمان را سِیر کردن(سخت خوشنود بودن، لذت بسیار بردن)

دهان کسی آستر داشتن-قدرت خوردن خوردنی های بسیار داغ و تند را داشتن

چایمان-سرما خوردگی

تو هفت آسمان یک ستاره نداشتن-در نهایت فقر و تنگدستی بودن
آن سفر-آن بار-آن دفعه

اله و بله کردن-لاف زدن-چنین و چنان گفتن

چشمک زدن-بر هم زدن چشم به قصد ایما و اشاره

خودکار-دستگاهی که نیازی به مراقبت انسان ندارد

دم دما-نزدیک-حدود-حوالی

به پای کسی زحمت کشیدن-برای کسی زحمت کشیدن

 

پا را توی یک کفش کردن-پافشاری کردن روی عقیده ی خود-لج کردن

برادر شوهر-برادرِ شوهر هر زن

آیینه‌ی اسکندری-آفتاب
با آب و تاب-با شرح و تفصیل

بغ کردن-چهره درهم کشیدن-ترشرو شدن

پادگان-سربازخانه

پارتی بازی-حزب بازی-انجام کار از طریق سفارش و توصیه
خوش ترکیب-نگا. خوش تراش
بی سکه کردن-بی ارزش کردن-بی اعتبار کردن
احدالناس(کسی، فردی)

دو به دو-دو تا دو تا

اُس و فُس-اصل-مایه-چهارستون بدن

درجه-تب سنج-مرتبه ی نظامی

دست و پای خود را جمع کردن-ترسیدن و مواظب گفتار و کردار خود شدن

خوار و حقیر-بی اعتبار-بی ارزش-ناچیز

 
تَپوک-ضربه ی دست یا پا
با معرفت-لوطی و جوانمرد-دارای قوه ی تشخیص خوب از بد

پینه-وصله-پوست سخت شده

بد نما-بد منظر-بد نمود-زشت

تنگ-بسیار نزدیک-چسبیده

 
خوش سر و زبان-خوش سخن-شیرین گفتار-حراف

دریافت-گرفتن-ادراک

جیک و بیک کسی را دانستن-دانستن همه ی اسرار کسی

پکر شدن-کسل و عصبانی شدن

آدم بی‌سر و پا(متضاد آدم درست‌وحسابی)

آتش به مال خود زدن(کالایی را بسیار ارزان فروختن)

جِر گرفتن کسی را-اوقات کسی تلخ شدن

حرف دهن خود را نفهمیدن-مزخرف گفتن-حرف بی ربط زدن
خود را گم کردن-خود را برتر از آن که هست دانستن-سابقه ی خود را فراموش کردن

آتش سوزاندن-شیطنت و شرارت کردن
بلبشو-هرج و مرج-شلوغی

آب بردار(دوپهلو، کنایه‌آمیز)

 

بمیرم-قربان بروم

دست باف-بافته با دست

زُهم-بوی تند و زننده ی گوشت گندیده یا تخم مرغ فاسد
دهن کجی کردن-ادا و شکلک در آوردن برای مسخره کردن-بی اعتنایی کردن

 

پاپی چیزی بودن-چیزی را دنبال کردن-به چیزی محل گذاشتن

زاد و رود-زاد و ولد-فرزندان

پشمالو-دارای موهای بسیار
رگ خود را زدن-به حق خود قانع بودن-ادعای زیاد نداشتن

آتش سوزاندن(شیطنت و شرارت کردن)

آب بردار(دوپهلو، کنایه‌آمیز)

پس انداختن-جمع کردن پول-بچه به دنیا آوردن-به عقب انداختن

زه کشیدن-سخت شدن زخم-کشیدن عضله ها

به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

تیر مالی-لاغر-باریک-ضعیف-دختر بلند بالا

پلاسیده-پژمرده-چروکیده
دست آموز-تربیت شده-آموخته

تو سر چیزی زدن-از ارزش واقعی چیزی کاستن

چار چشم-کسی مه عینک می زند

تخته گاز-با سرعت تمام راندن اتومبیل
خدا و خرما را با هم خواستن-از دو محل سود بردن-دو سره بار کردن
 

دُز کردن-فروختن چیزی که پیش از آن فروخته شده بوده است

اوستاکار-استادکار-ماهر و مسلط

خیابان گز کردن-ول گشتن

تو جلد کسی رفتن-کسی را برای انجام کاری وسوسه کردن

خوش معامله-خوش حساب-کسی که آلت تناسلی قوی دارد

آی زرشک(آی زکی)

 

انکر منکر(بسیار زشت و بدترکیب)

 

اسباب زحمت(کسی یا چیزی که موجب دردسر و آزار شود)

خرافاتی-آن که به خرافات باور دارد-عقب مانده

چریدن-راه افتادن کار و کاسبی

دست کردن-دست فرو بردن

حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن

حرف از دهن کسی قاپیدن-سخن کسی را به نام خود قلمداد کردن

بغ کردن-چهره درهم کشیدن-ترشرو شدن

زیر دادن-با کسره خواندن حرفی

تخم چیزی را برانداختن-ریشه کن ساختن

چاره ساز-خداوند

چارپایه-صندلی کوچک و بدون پشتی

پیله کردن به کسی-با مزاحمت اصرار و پافشاری کردن به کسی-پاپی کسی شدن

 

آسمان را سِیر کردن-سخت خوشنود بودن-لذت بسیار بردن

بالاخانه را اجاره دادن-تهی مغز بودن-افکار ابلهانه داشتن

پیچ گوشتی-وسیله ای که با آن پیچ را باز و بسته می کنند

تَق-صدای برخورد دو چیز به یکدیگر

جوجه مشدی-تازه کار و نا آشنا با آداب و رموز مشدی گری

 

 

دور و دراز-فراخ و وسیع

توبره ی گدایی-کیسه ی گدایی

رنگ و رو رفته-کهنه-فرسوده-کارکرده

خواهر کسی را گاییدن-دخل کسی را آوردن-کلک کسی را کندن
خاکه رو خاکه-پی در پی کاری را انجام دادن یا چیزی را خریدن

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

چله ی بزرگ-چهل روز میان هفتم دی ماه و شانزدهم بهمن

رعایت کردن-نگاه داشتن حق کسی

خوش مسلک-خوش روش-نیکو طریقت

ریز ریز کردن-کاملن خرد و کوچک کردن

چم کسی را به دست آوردن-رگ خواب کسی را دانستن-نقطه ی ضعف کسی را دانستن

بَر و بیابان-دشت و صحرا

آب نمک زدن(با شیرین زبانی گفتن)

رودل-سنگینی معده

دیدن کردن-عیادت کردن-زیارت کردن-ملاقات کردن
تو دل برو-با نمک و گیرا-کسی که مورد توجه قرار می گیرد

دق دل-دلخوری-کینه-دشمنی

 

 

چار دست و پا رفتن-راه افتادن کودکان که تازه به راه افتاده اند

الانه-همین حالا-هم اکنون

پشت دستی زدن-برای تنبیه به پشت دست بچه زدن

چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن
خل بازی درآوردن-مثل دیوانه ها رفتار کردن
الانه-همین حالا-هم اکنون

زیر شلواری-زیر جامه

دبه در پای شتر انداختن-در میان مردم فتنه انگیزی کردن

استخوان خرد (نرم) کردن(با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن، دود چراغ خوردن)

خندیدن تو روی کسی-به کسی که بسیار گستاخ است می گویند

تزریقات-بخش ویژه ی تزریق آمپول

 

بزنگاه-نقطه ی ضعف-سر وقت-موقع حساس-زمان مناسب

دومندش-دوم از آن

رنجیده کردن-آزرده ساختن-رنجانیدن

خانه آبادان-عبارتی به عنوان سپاس

پا بر چین رفتن-آهسته و آرام با نوک پا رفتن

 

خمیازه کشیدن-دهن دره کردن

تسبیح انداختن-یک یک دانه های تسبیح را از زیر انگشتان گذرانیدن

به جوش آوردن خون کسی-کسی را به اوج عصبانیت رساندن

پیش و پس کار را نگاه کردن-جوانب کار را سنجیدن

اَکه ننه-آدم آب‌زیرکاه
چهار چشم-عینکی-بسیار مشتاق-منتظر-مراقب

از صرافت چیزی افتادن-از انجام کاری منصرف شدن
توپ و تشر-تهدید-هارت و پورت-داد و فریاد
دلادل-پُر-نهایت بزرگی-شکم زن آبستن

دقیانوس-نام یکی از پادشاهان سامی که اصحاب کهف را تعقیب می کرد-گذشته ی بسیار دور
چله اش افتادن-آبستن نشدن زن

خوردن بلا به جان-اصابت بلا با جان

خرده کاری-کار جزیی
چله-چاق-چرب و چیلی

آب و رنگ(طراوت و شادابی)

 

 
زیر آب کسی را زدن-با اسباب چینی و توطئه سبب خلع مقام کسی شدن
 

پس کشیدن-به عقب کشیدن
خیس کرده-تر کرده-در آب قرار داده

چپ بودن-چپ دست بودن-لوچ بودن-مخالف یودن

زیپو کسی را زدن-از کار برکنار کردن-معزول کردن

 
رگه-طبقه ای از مواد معدنی در درون خاک

خیسیدن-خیس خوردن-خیس شدن

زین و یراق کردن-برای کاری آماده شدن-رفتن به جایی

در لفافه سخن گفتن-پوشیده و کنایه آمیز سخن گفتن

پس افتاده-بچه ی کسی
ته نشین-رسوب کرده

بی پرده-رک و صریح-آشکار

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

پیشکار-رییس دارایی شهر یا استان

بازی در آوردن-بهانه آوردن-دبه در آوردن

رفتن به کسی-شبیه بودن به کسی

از چیزی (کسی) زده شدن(از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن)

خایه دستمال کردن-چاپلوسی کردن-منت کشیدن

از خر شیطان پایین آمدن(از لجاجت دست برداشتن، از تصمیم نادرستی منصرف شدن)

ریش و گیس بافتن-با هم مشورت کردن-عقل ها را روی هم ریختن

دل گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن
 

توبره ی گدایی-کیسه ی گدایی

دُم کسی را گرفتن-از کسی پی روی و تقلید کردن-کسی را رها نکردن

بامبه-توسری

جُستن-چیز گمشده را یافتن

دارایی-ثروت-وزارت خانه ای که امور مالی کشور در آن رسیدگی و برنامه ریزی می شود

اُتُل-شکم-اتوموبیل

چهل منار-تخت جمشید

پشکل-سرگین حیوانات اهلی

خصوصی-مقابل عمومی

انداختن باد به غبغب(تکبر کردن، قیافه گرفتن)
پس کله ی کسی زدن-کسی را به کاری واداشتن
الف(قاچ خربزه و از این قبیل، بچه‌ی کوچک، سیخ، راست)

خاله در هم-همیشه نگران-همیشه اخم کرده

دانش سرا-آموزشگاه تربیت معلم

حرف انداختن-در سخن کسی دویدن

 

دست به سر و روی چیزی کشیدن-چیزی را تعمیر و تمیز کردن

بد شگون-شوم-بد اختر-بد یمن

پر عائله-کسی که اهل و عیال بسیار دارد

 

دانه دانه-یک یک

خروس بی محل-وقت نشناس-کسی که بی جا سخن می گوید یا بی موقع کاری می کند

تو ریختن دل-سخت نگران شدن و ترسیدن بر اثر شنیدن خبر ناگوار

 

رو رفتن-بر زمین افتادن اسب از جلو و بر زانو ها

از پا در آوردن-سخت فرسوده و از کار افتاده کردن

دار و دسته-پیروان و اطرافیان

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه

خدا به رد-در پناه خدا

چاک خوردن-شکافته شدن-پاره شدن

بالا غیرتا-از راه جوانمردی و گذشت

از تو چه پنهان(راستش را بخواهی)

حاجی لک لک-لک لک-شخص بلند قد

خواهی نخواهی-نگا. خواه و ناخواه

 

زیر بغلی-نوعی تنبک که پایه ی دراز آن را زیر بغل می گذارند و آن را می نوازند
چرندیات-سخنان بی هوده و مزخرف
از صدقۀ سرِ(از عنایت و لطفِ)

ادب‌خانه-مستراح-طهارت‌خانه

پا-حریف

از شیر گرفتن(به دوره‌ی نوزادی پایان دادن)

تخم دو زرده-چیز بسیار عزیز و گرامی

خودکار-دستگاهی که نیازی به مراقبت انسان ندارد

اشتباه لپی(اشتباه لفظی)

چند پیرهن بیش تر از کسی پاره کردن-بیش تر از کسی تجربه داشتن

رضا ترکی-پارچه ی ابریشمی یزدی که در مشهد به آن علی شیر خدا می گویند.

خوردن بلا به جان-اصابت بلا با جان

دخل و خرج کردن-درآمد بیش از هزینه شدن-سود بردن
دست بده داشتن-بخشنده بودن

درش را گذاشتن-سکوت کردن-خاموش شدن

بشکن بشکن-وقت شادی و شادمانی-جشن و سرور

استخوان‌دار-محکم-بااراده

از مرحله پرت بودن-یکسره بی‌اطلاع بودن

 

 

اوراق شدن-از هم پاشیدن-از کار افتادن
مال دنیا

 

بی معنی- بیخود

تف انداختن-تف کردن-سخت اظهار نفرت کردن

خیس کردن-ادرار کردن به خود

جوجه مشدی-تازه کار و نا آشنا با آداب و رموز مشدی گری

خالچه و میخچه گذاشتن-شاخ و برگ دادن-شرح و تفصیل بیش از اندازه دادن

الف الف کردن-قاچ‌قاچ کردن
چهارتا شدن چشم کسی-سخت تعجب کردن کسی-خیره ماندن از تعجب

آب خنک خوردن-به زندان افتادن
 

تر و چسب-بی درنگ-بی معطلی-فرز و چابک

 

اره دادن و تیشه گرفتن-جنگ و دعوا داشتن

چرندیات-سخنان بی هوده و مزخرف

خودی-آشنا

تنگ گذاشتن-زیر فشار قرار دادن

بند انگشت-فاصله ی نوک انگشت تا نخستین خط آن

 

این سفر(این بار)

الیسون و ولیسون(وردی است که برای کسانی که منتظرشان هستند می‌خوانند)
بر وفق-مطابق-موافق

دنیا دیده-آزموده-سرد و گرم چشیده

چادر خانه-چادری که زن در خانه می پوشد

 
 

چال کردن-گود کردن-دفن کردن-به خاک سپردن

اِحلیل خوردن(فریب خوردن)
خبر گرفتن-پرسیدن

چرندیات-سخنان بی هوده و مزخرف

چَکه-شوخ و بذله گو

دردانه ی حسن کبابی-بچه ی لوس
پُر توپ-خشمگین

اهل کوفه(سست پیمان، بی‌وفا و غیرقابل اعتماد)

 
به جان آمدن-به ستوه آوردن-به تنگ آوردن

جاده صلف کن-کسی که موانع را از سر راه بر می دارد-آلت دست

آیۀ یاس خواندن-هرچیزی را پیش از بررسی محکوم به شکست کردن

به چوب بستن کسی-کسی را با چوب تنبیه کردن-فلک کردن

آجیل دادن(رشوه دادن، حق و حساب دادن)

زیر نویس-پادداشت پایین صفحه-پا نویس-نوشته ی زیر فیلم

پوست و استخوان شدن-بسیار لاغر شدن

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن

خر تب کرده-به تمسخر به کسی می گویند که در هوای گرم لباس بسیار کلفت بپوشد

 
حرم خانه-درون خانه که زنان زندگی می کنند

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن

به هوای کسی-به آرزوی کسی-به سودای کسی

جُنگ-کتابی که نوشته های گوناگون از نویسندگان گوناگون در آن باشد

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن