چربی ترانس بدترین نوع چربیه که شما میتونید استفاده کنین چون کلسترول بد رو بالا و کلسترول خوب رو پایین میآورد. اینطوری خطر دچار شدن به مریضیهای قلبی و عروقی رو بهشدت افزایش میدهد و حتی میتونه خطر مرگ بدنبال داشته باشه.
چربی ترانس در دو نوع طبیعی و صنعتی در چرخه غذایی آدم یافت میشه. چربیهای ترانس موجود در طبیعت طی عکس العمل آنزیمی ایجاد میشه و ضرری واسه بدن نداره حتی میتونه به درد بخور هم باشه. این در حالیه که چربی ترانسی که به وسیله عوامل فیزیکی مثل گرما یا فشار تولید میشن معمولا مشکلات مختلفی رو واسه اعضای بدن آدم ایجاد میکنن.
چربی ترانس طبیعی
تصور عموم اینه که همه چربیهای ترنس خطرناک هستن و باید به هر نحوی شده از اونا دوری کرد.
اما این واقعیت نداره! همونجوریکه در بالا هم اشاره کردیم، چربی ترنس طبیعی واسه بدن خوبه. حتی بعضی از تحقیقات جدید ثابت کردهان که چربیهای حیوونی میتونن خطرفاکتورهای مربوط به مریضیهای قلبی، عروق، دیابت و چاقی بیشتر از اندازه رو کم کنن.
پس لازم نیس این چربی رو از چرخه غذایی خود خارج کنین. واسه دوری از چربی ترنس صنعتی بهتره از مصرف کوکی، کیکهای آماده دوری کنین و از شکلای جور واجور خونگی که با مواد ارگانیک ساخته میشن استفاده کنین.
شکلای جور واجور کیکها و شیرینیهای آماده، شامل روغن تردکننده هستن که از روغن هیدروژنه گرفته میشه. خامههای تزیینی کیکها هم شامل چربی ترانس هستن. روغن هیدروژنه در واقع فرم فرآوریشده چربی ترانسه که در خیلی از مواد غذایی یافت میشه.
چربی ترانس صنعتی
بعضی گوشتها و اجناس لبنی شامل مقدار کمی چربی ترانس بهصورت طبیعی هستن. اما بیشتر چربیهای ترانس طی پروسهای صنعتی با اضافه کردن هیدروژن به روغن بهوجود میآیند که باعث جامد شدن روغن در دمای اتاق میشه.
این روغنهای هیدروژنه شده، دیرتر از بقیه روغنها فاسد میشن، پس غذاهایی که با این روغنها درست میشن هم دیرتر فاسد میشن. بعضی از رستورانها از این روغن در سرخکنهای خود استفاده میکنن، چون میتونن از اون واسه سرخ کردنهای زیاد و طولانیمدت بهره ببرن.
نوع خطرناک و مضر چربی ترانس، نوع صنعتی اون هستش که در زیر براتون توضیح دادهایم چه خطراتی میتونه واسه بدن آدم بدنبال داشته باشه.
۱- خطر دچار شدن به مریضیهای قلبی
تحقیقات علمی ثابت کردهان که مصرف چربی ترانس زیاد خطر دچار شدن به مریضیهای قلبی و احتمال سکته رو افزایش میدهد. واسه اثبات این ادعا همین کافیه بگیم که اندازه مرگ و میر به وجود اومده به وسیله مریضیهای قلبی در بین سالهای ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۵ میلادی تا ۲۳ درصد کاهش پیدا کرده بود و دلیل اون چیزی نبود جز کاهش مصرف چربی ترانس در میان مردم؛ یعنی ۴۶۰۰ مرگ از ۲۰ هزار مرگ در هر سال.
شاید به نظر عجیب باشه اما یه ماده غذایی ساده میتونه زندگی هزاران نفر رو نجات دهد.
ذخیره چربی در رگها ممکنه باعث پاره شدن یه مویرگ و یا لخته شدن خون شه که جلوی جریان خون رو گرفته و باعث حمله قلبی و سکته مغزی میشه.
۲- خطر دچار شدن به مریضیهای عروقی و سرطان
وقتی چربیهای به درد بخور به مدت ۴ هفته با چربیهای ترانس و غیراشباع جانشین شه، نتیجه اون چیزی نیس جز کاهش ۲۱ درصدی کلسترول خوب بدن.
هم اینکه توانایی سرخرگها واسه گشاد شدن تا ۲۹ درصد کاهش مییابد. هم اینکه گفته میشه احتمال شکلگیری سرطان هم افزایش مییابد که هنوز به طور کامل علمی ثابت نشده. بالا بودن اندازه LDL (کلسترول بد) و پایین بودن اندازه HDL (کلسترول خوب) ترکیبیه که خطر دچار شدن به مریضیهای قلبی و عروقی رو بهشدت افزایش میدهد.
کلسترول بد در رگهای اصلی رسوب میکنه و موجب گرفتگی و سفت شدن اونها میشه.
۳- خطر دچار شدن به دیابت
یکی دیگه از فرضیههای علمی اینه که مصرف بیشتر از اندازه چربی ترانس صنعتی میتونه خطر ابتلابه دیابت رو زیاد کنه.
البته این ادعا هم هنوز اثبات صددرصدی نشده اما تحلیلهای گستردهای در این رابطه انجام شده که واقعی بودنش رو تایید میکنه. بدنبال یه تحقیق علمی که روی ۸۰ هزار زن انجام شد، مشخص شد اونایی که چربی ترنس صنعتی بیشتری مصرف میکنن، ۴۰ درصد بیشتر از بقیه در خطر دچار شدن به دیابت هستن.
۴- خطر ابتلابه التهاب
یکی دیگه از مشکلاتی که میتونه به وجود اومده به وسیله مصرف چوبی ترنس مضر ظاهر شه، التهابه. التهاب تاثیر مهمی بر سلامت و کیفیت زندگی ما میگذارد.
۵- خطر زیاد شدن وزن
چربیهای ترانس مضر بیشتر منتهی به زیاد شدن وزن میشن. حتی اگه اندازه مصرف کالری خود رو کنترل کنین و غذاهای سالمی بخورین هم ممکنه وزن زیادی پیدا کنین. بخاطر این خیلی با اهمیته که علاوه بر کالری، اندازه چربی ترنس موجود در رژیم غذایی خود رو هم تحت نظر داشته باشین. این روند شاید به تناسب اندام شما کمکی نکنه اما بدون شکل از ورود کلسترول منفی به بدن پیشگیری می کنه.
وقتی که برچسب اطلاعات مواد غذایی رو بررسی میکنین، علاوه بر چربی ترانس، اندازه روغن هیدروژنه اونو هم بررسی کنین، چون این همون چربی ترانس مخفیه که مصرفکنندگان از اون اطلاع ندارن، حتی اگه کمتر از نیمگرم باشه، واسه شما مضره.
۶- خطر دچار شدن به رفلاکس معده
چربی ترنس مضر هم اینکه باعث به وجود اومدن رفلاکس معده هم میشه. اگه این مشکل رو داشته باشین، حتما اونو بدتر می کنه.
بخاطر این خیلی با اهمیته که مصرف چربیهای به درد بخور مثل آووکادو، گردو و روغن زیتون رو بیشتر کنین. با این کار از معده خود مراقبت می کنین.
چیجوری از مصرف چربی ترانس صنعتی و مضر پیشگیری کنیم؟
خیلی با اهمیته که از مصرف چربی مضر دوری کنین اما سبک زندگی مدرن به گونهایه که نمیتوان کلا این چربی خطرناک رو از رژیم غذایی خود حذف کرد.
با در نظر گرفتن این موضوع، ما راهکارهایی براتون ارائه دادهایم که دست کم میتونید اندازه مصرف چربی ترنس صنعتی رو به کمترین حد ممکن برسونین.
۱- از خوردن بعضی موادغذایی خاص دوری کنین
از مصرف مواد خوراکی مثل غذاهای نیمه منجمد، پیتزاهای آماده فریزشده، غذاهای سرخ شده، کره بادام زمینی، مارگارین، دونات، پیراشکی، همبرگر، مایونز و کراکرها دوری کنین. غذاهایی که در روغن زیاد سرخ میشن، مانند سیبزمینی سرخکرده، دونات و مرغ سوخاری شامل چربی ترانس بالایی هستن.
هم اینکه بهتره غذاهای کنسروی هم خریداری نکنین. وقتی امکان خرید کره هست سراغ مارگارین نرید. مارگارینهای موجود در بازار دارای مقادیر زیادی چربی ترانس هستن.
خامههای تزیینی کیکها هم شامل چربی ترانس هستن.
خامه و قهوههای آماده بدون شیر و مارگارین شامل مقداری روغن هیدروژنه هستن.
چیپسهای سیبزمینی، ذرت و تورتیلا شامل چربی ترانس هستن، درحالی که ذرت بوداده، اسنک سالمتری نسبت به اونها حساب میشه. البته ذرتهای بوداده آماده یا اون دسته که در ماکروفر آماده میشن با نوع خونگی اون فرق داره.
۲- برچسب روی اجناس رو بخونین
واسه خیلی از شرکت به کار گیری چربی ترانس بسیار بهصرفه س به این خاطر که ماده غذایی رو به مدت طولانیتری سالم نگه میداره. بخاطر این خیلی با اهمیته که قبل از خرید برچسب پشت اجناس رو حتما مورد بررسی بذارین و مواد تشکیل دهنده اونو ببینین.
اندازه چربی ترانس محصول باید کمتر از یه گرم در ۱۰۰ گرم باشه. (۰٫۱g per 100g) یا (<0.1%)
۳- با مواد غذایی تازه آشپزی کنین
هممون به فواید مواد غذایی تازه و سالم واقف هستیم و زندگی مدرن باعث شده تا به مصرف شکلای جور واجور غذاهای آماده، نیمه آماده و حاضری روی بیاریم. اما پیشنهاد ما اینه در میان حجم وسیع فعالیتهای روزانه خود فرصتی رو به آشپزی کردن هم اختصاص بدین و خوراکیها، غذاها و اسنکهای موردنظرتان رو خودتون در خونه و با به کار گیری مواد طبیعی، تازه و ارگانیک درست کنین.